Nałóg czy uzależnienie? Poznaj różnice!

Popularne terminy takie jak nałóg i uzależnienie są uznawane za wyrazy bliskoznaczne, ale tak naprawdę jest między nimi różnica. Z poniższego artykułu dowiesz się, na czym dokładnie polega nałóg, kiedy można mówić o uzależnieniu i co odróżnia te pojęcia. Podpowiemy też, kiedy osoba zmagająca się z destrukcyjnym nawykiem może zostać skierowana na leczenie prowadzone przez zamknięty ośrodek odwykowy.

Nałóg – czy to jeszcze nie uzależnienie?

Zacznijmy od wyjaśnienia, czym jest nałóg i w jaki sposób powstaje. Zgodnie z definicją jest to nieustanne powtarzanie złego przyzwyczajenia, które prowadzi do przykrych konsekwencji. Ważne jest jednak to, że można nad nim zapanować. Nałogowiec zagląda do kieliszka, kiedy potrzebuje poradzić sobie z wewnętrznymi trudnościami czy dodać sobie pewności. Zdaje sobie jednak sprawę z konsekwencji wiążących się ze zbyt częstym spożywaniem alkoholu. Zdaniem psychologów nałóg jest rezultatem szkodliwych zachowań, jednak nie od razu staje się poważnym uzależnieniem.

Charakterystyka nałogów

Za nałogi uznaje się nawyki, które nie służą zdrowiu psychicznemu i fizycznemu. To, co je wyróżnia, to silne pragnienie, wręcz przymus oddawania się danej czynności lub zażywania określonej substancji. Krzywdzące przyzwyczajenia często prowadzą do pogorszenia samopoczucia i wyrzutów sumienia. Regularnie powtarzane mogą jednak stać się wstępem do czegoś znacznie niebezpieczniejszego: uzależnienia. Zwykle popadają w nie osoby młode, dopiero wchodzące w dorosłe życie, które nie potrafią poradzić sobie ze stresem lub pragną dopasować się do otaczającego ich środowiska.

Uzależnienie to choroba

W psychologii uzależnienie jest uznawane za poważną chorobę, którą mogą wywoływać czynniki genetyczne, psychospołeczne lub środowiskowe. Można je rozpoznać po zachowaniach, w których da się zauważyć jeden lub więcej z następujących objawów:

• przymusowe używanie danej substancji lub wykonywanie konkretnej czynności,
• osłabiona kontrola nad stosowaniem środka uzależniającego,
• symptomy abstynencyjne po odstawieniu,
• zmieniona tolerancja,
• postępujące zaniedbywanie obowiązków, zainteresowań.

Uzależnić się można dosłownie od wszystkiego: od alkoholu, narkotyków, zakupów, gier komputerowych, Internetu, jedzenia itp. Jeśli odczuwamy negatywne konsekwencje picia, grania czy robienia jeszcze czegoś innego, wówczas można stwierdzić, że mamy do czynienia z uzależnieniem.

Uzależnienie wymaga leczenia

Rozwijające się wraz z biegiem czasu uzależnienie zwykle trudno rozpoznać osobie, która jest nim dotknięta. Taka jednostka broni się przed posądzeniem, że jest chora i bardzo łatwo przekracza granicę, którą jest moment utraty kontroli nad nałogiem. Ten bardzo poważny stan wymaga interwencji specjalisty, ponieważ nieleczony będzie się tylko pogłębiać. W większości przypadków pomocna okazuje się psychoterapia, którą może poprowadzić prywatny ośrodek uzależnień. Uczestnictwo w spotkaniach grupowych lub indywidualnych pomaga odnaleźć utraconą równowagę i nauczyć się żyć, zachowując abstynencję.

Różnica między nałogiem a uzależnieniem

Nałóg powstaje na skutek powtarzania destrukcyjnego nawyku. Osoba, która w niego popada, jest świadoma swoich czynów i ich szkodliwego oddziaływania na codzienne życie. Sięga po używki lub ucieka w jakąś czynność głównie po to, aby oderwać się od problemów i móc zapomnieć o nich choć na chwilę. Uzależnienie jest natomiast chorobą, która nieleczona może prowadzić nawet do zgonu. Dlatego psychoterapeuci bardzo często podkreślają, że za skuteczne leczenie uzależnień uznaje się terapie, które rozpoczynają się jeszcze na etapie nałogu.

Niekiedy można spotkać się z opinią, że osoby o pewnych cechach charakteru są bardziej podatne na nałogi niż inne. Nie jest to do końca prawdą. Jednak już samo uzależnienie jak najbardziej zmienia osobowość. Jak to możliwe? Czy w takim razie podczas leczenia odwykowego człowiek także się zmienia? Sprawdź, co sądzą terapeuci!

Podatność na nałogi a osobowość

Pytanie, czy istnieje coś takiego jak nałogowa osobowość, od dawna frapuje psychologów specjalizujących się w terapii uzależnień. Jeszcze jakiś czas temu zdania w tej kwestii były podzielone. Aktualne badania pokazują jednak wyraźnie, że za nałogiem stoi bardzo wiele zmiennych. Nie da się więc jednoznacznie stwierdzić, że osoba o konkretnym typie osobowości jest z góry skazana np. na chorobę alkoholową.

Jak podkreślają terapeuci z prywatnego ośrodka leczenia uzależnień – tego rodzaju uogólnienia mogą przynieść więcej szkody niż pożytku. Aby skutecznie leczyć uzależnienie, konieczne jest całościowe spojrzenie na problem oraz indywidualne podejście do każdego pacjenta.

Substancje psychoaktywne – jak mogą wpływać na osoby z zaburzeniami psychicznymi?

U osób z zaburzeniami psychicznymi, w tym ze skłonnością do zachowań obsesyjno-kompulsywnych, w pewnych sytuacjach ryzyko rozwinięcia się nałogu może być większe. Oczywiście zdiagnozowane zaburzenie nie przesądza wcale o tym, że u takiej osoby kiedykolwiek wystąpi uzależnienie. Jednak po alkohol warto sięgać ostrożnie, a najlepiej całkowicie go unikać.

Dotyczy to szczególnie pacjentów, którzy leczą się farmakologicznie. Alkohol, jak również inne używki, wykazują silne działanie na ośrodkowy układ nerwowy, do tego często wchodzą w interakcje z lekami psychotropowymi. W efekcie mogą powodować pogłębienie się zaburzenia psychicznego, a nawet prowadzić do sytuacji zagrażających życiu.

Czy nałóg może zmienić osobowość?

Tak, przede wszystkim osoby uzależnione nie potrafią identyfikować się ze swoimi emocjami. Próbują ukryć swój strach, wrażliwość, potrzebę miłości i akceptacji pod przykrywką złości i agresji. Często negują to, co czują albo nie postępują w zgodzie ze sobą. Takie podejście powoduje silny konflikt wewnętrzny. Zaczyna się poszukiwanie czegoś, co pozwoli chociaż na chwilę poczuć się lepiej. W efekcie nałóg staje się narzędziem regulowania emocji.

W miarę postępowania uzależnienia taki człowiek coraz bardziej zamyka się w sobie, izoluje od świata, popada w samotność. W jego głowie pojawia się fałszywe przekonanie, że inni ludzie go nie rozumieją. Tłumaczy więc sobie, że sięga po środki uzależniające, ponieważ ma życiowe problemy. Nie zauważa jednak, że to właśnie uzależnienie jest przyczyną tych problemów.

Wyjście z uzależnienia – proces, który trwa

Wychodzenie z choroby alkoholowej, jak również z każdego innego nałogu, to długotrwały proces. Drogą do wydostania się z pułapki najczęściej jest drugi człowiek – zazwyczaj terapeuta. Trzeba przy tym wiedzieć, że osobowość w trakcie leczenia w ośrodku odwykowym również się zmienia. Odstawienie alkoholu/innych używek, zastosowane leki oraz psychoterapia powodują, że sposób postrzegania siebie i świata ulega zmianie.

Najczęściej od takiej osoby bije spokój i opanowanie, jednak w rozmowie niekiedy wyczuwa się pewien dystans – to naturalny mechanizm. W ten sposób mimowolnie chronimy wrażliwą część siebie. Niekiedy obserwuje się także nowe tiki nerwowe oraz zachowania, jakich wcześniej nie było. U niektórych pojawia się np. niechęć do konkretnych smaków, zapachów, dźwięków – wszystkiego, co po prostu źle im się kojarzy. To też naturalne. Świadomość tych zmian jest bardzo ważna, ponieważ pomaga przygotować się na pierwsze spotkanie z bliską osobą po terapii w centrum uzależnień. Najgorsze, co można zrobić, to odwrócić się od takiej osoby, bo jest inna niż dawniej. Nie ma ku temu najmniejszego powodu – w końcu wszyscy nieustannie się zmieniamy. Trzeba po prostu poznać się na nowo.

Klinika Ośrodek Oaza – wsparcie w walce z nałogami

Nieważne, czy mówimy o uzależnieniu od alkoholu, narkotyków, internetu, gier hazardowych czy kompulsywnych zakupów, wychodzenie z nałogu to proces, który wymaga czasu, a także profesjonalnej pomocy psychologicznej. Kompleksowe wsparcie dla osób dotkniętych nałogami oraz ich rodzin znajdziesz w Ośrodku Leczenia Uzależnień Oaza. Chcesz dowiedzieć się więcej o tym, jak leczyć uzależnienia? Skontaktuj się z nami!

Skontaktuj się z naszą kliniką, by dowiedzieć się więcej

Zarówno nałóg, jak i uzależnienie ograniczają człowieka, pozbawiają go wolności wyboru i wpływają niekorzystnie na wiele aspektów życia. Samodzielne uporanie się ze szkodliwymi przyzwyczajeniami nie jest łatwe, dlatego warto poszukać pomocy specjalisty. Ośrodek leczenia uzależnień Oaza prowadzi skuteczne leczenie uzależnień takich jak między innymi alkoholizm, narkomania, hazard i lekomania. Pomagamy pacjentom odbudować wiarę w siebie i motywujemy do codziennych zmagań, gwarantując przy tym stuprocentową dyskrecję i anonimowość.