Co rusz słyszymy o szkodliwym działaniu dopalaczy oraz o zachowaniach młodych ludzi, znajdujących się pod ich wpływem. Możemy zobaczyć kampanie telewizyjne, których celem jest przeciwdziałanie zażywaniu tych substancji. Ale obśmiewanie kampanii społecznych przez internautów, samo w sobie świadczy o ich skuteczności…
Zastanówmy się, co to są dopalacze? Jak mamy zachowywać się, gdy ktoś z naszych bliskich je zażywa?
„Dopalacze” – to termin, który nie ma charakteru naukowego. Jest to potoczna nazwa różnych grup substancji (lub ich mieszanek) o rzekomym lub faktycznym działaniu psychoaktywnym. Substancje te nie znajdują się na liście substancji zakazanych czy kontrolowanych przepisami ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.
Ich zażywanie ma na celu wywołanie określonych efektów: od stymulującego, przez relaksujący, po psychodeliczny czy halucynogenny. Występują w przeróżnych formach: jako tabletki lub pigułki; susze roślinne mieszane z ekstraktami roślin lub syntetycznymi związkami chemicznymi – do palenia; surowy materiał roślinny lub ekstrakty roślinne w formie sproszkowanej lub płynnej, aerozoli czy gum do żucia.
Na czym polega więc niebezpieczeństwo ich zażywania?
- Konsumenci nie znają ich dokładnego składu.
- Dopalacz tej samej nazwy może mieć różny skład, zależnie od dostawcy, partii czy sklepu.
- Konsumenci nie mają pojęcia, w jakich dawkach je zażywać.
- Producenci także nie precyzują, jakie dawki są bezpieczne.
- Nie stanowią „łagodniejszej wersji” narkotyków. Często działają silniej.
- Ich szkodliwość nie polega na tym, że zażywanie tych substancji prowadzi do sięgnięcia po narkotyki, lecz jest to tak naprawdę zastępowanie substancji znanych środkami nowymi, o nieznanym do końca składzie i potencjale oddziaływania na organizm.
Wniosek stąd nasuwa się jeden: osoby zatrute tymi substancjami trudniej jest „odtruć”, gdyż nie wiadomo jak im pomóc, by uratować ich życie.
Jeśli ktoś z Twoich biskich jest pod wpływem dopalaczy, pamiętaj, że:
- Ta osoba „żyje w swoim świecie”, inaczej słyszy, widzi, rozumie. Bardzo często nie ma świadomości tego, w jakim stanie faktycznie się znajduje.
- Nie możesz na nią krzyczeć ani kłócić się z nią. Nie wykonuj żadnych gwałtownych ruchów.
- Informuj ją o tym, co zamierzasz zrobić
- Zachęcaj do tego, byście usiedli i porozmawiali: co brała, kiedy, jaką drogą je przyjmowała (wdychała, paliła itp.) czy ma gdzieś opakowanie po tym środku?
- Jeśli osoba jest zezłoszczona (lub masz takie podejrzenie) – zachowaj bezpieczną odległość.
- Wezwij pogotowie ratunkowe.
Pamiętaj!
Człowiek pod wpływem dopalaczy to:
- ktoś niebezpieczny dla siebie i innych,
- człowiek z problemami, które go przerastają i których nie potrafi sam rozwiązać,
- to człowiek chory, którego leczeniem (po odtruciu) powinien zająć się specjalista.
Bibliografia:
Materiały Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii
www.narkomania.org
Medycyna Praktyczna i Nauki o zdrowiu, Tom 17 Nr 4, 2011
Wielkopolskie Porozumienie Zielonogórskie: Stop dopalaczom
Materiały informacyjne: www.gis.gov.pl
Iwona Kitala-Dudek – Specjalista terapii uzależnień