Osobami, które również na co dzień ponoszą konsekwencje nałogu alkoholowego, są członkowie rodziny alkoholika. Trudno bowiem obok tego faktu przejść obojętnie, gdy kocha się osobę uzależnioną, a do tego jeszcze poczuwa do odpowiedzialności za jej picie. Jednak bardzo często członkowie rodzin nie wiedzą, jak sobie radzić. Nieświadomie otaczają alkoholika parasolem ochronnym, myśląc, że jest to najlepsze rozwiązanie. Chcą mu pomóc, ale nie wiedzą do końca, jak. Jest im wstyd podzielić się z innymi tym, że mają problem z alkoholizmem we własnym domu. Jednak skorzystanie z pomocy specjalisty od leczenia uzależnień może okazać się najlepszym rozwiązaniem.
W przypadku alkoholizmu pomoc potrzebna jest także pozostałym członkom rodziny. Oni bowiem przystosowują się z czasem do tej destrukcyjnej, szkodliwej sytuacji. Oprócz czucia się winnymi za to, że bliska im osoba pije, starają się kontrolować ją i jej nałóg. Robią to w dobrej wierze i nadziei, że uda im się zahamować rozwój choroby alkoholowej oraz że uratują alkoholika. Życie członków rodziny podporządkowuje się do tego co, kiedy i jak robi osoba pijąca. Skupiają się na tym, aby zapewnić jej maksymalny komfort życia, zapominając o własnych potrzebach. Tracą mnóstwo energii na to, aby wyręczać alkoholika z jego obowiązków, ponosić konsekwencje jego działań, naprawiać za niego błędy. Motywuje ich do tego m.in. wstyd i bezradność – bo żadne inne rozwiązanie nie przychodzi im do głowy. Wymyślanie jednak coraz to nowszych sposobów na to, aby alkoholik przestał pić, nie daje oczekiwanych rezultatów… Członkowie rodziny tracą siły, a osoba uzależniona dalej pije…
Alkoholizm jest zjawiskiem mającym wpływ na funkcjonowanie całej rodziny. Osoba uzależniona zwykle unika rozmów na temat swojego picia, a na wszelkie sygnały i prośby dotyczące jego ograniczenia reaguje gniewem, złością oraz agresją. W takiej sytuacji absolutnie nie należy zgadzać się na destrukcję istniejących w danym systemie rodzinnym norm i zasad z powodu problemu alkoholowego. Ważnym kierunkiem działań jest umiejętność mówienia „nie” osobie uzależnionej oraz interweniowanie za każdym razem, kiedy cierpią najmłodsi członkowie rodziny (np. na skutek przemocy).
By wesprzeć bliskiego w walce z nałogiem i ułatwić mu funkcjonowanie, należy w pierwszej kolejności przestać bagatelizować jego pijaństwo. Warto nauczyć się otwarcie mówić, że w naszym otoczeniu żyje alkoholik i potrzebuje pomocy. Absolutnie nie należy wyręczać takiej jednostki we wszystkim. Wyjściem z sytuacji jest podjęcie specjalistycznego leczenia. Rodzina z problemem alkoholowym również powinna wziąć udział w terapii. Jej członkowie mogą pełnić funkcję wspierającą zarówno podczas zajęć terapeutycznych, jak i po ich zakończeniu.
Specjalista: Iwona Rubacha – Obst
Jedną z form pomocy rodzinie alkoholika jest również przymusowe leczenie. Na taki odwyk kieruje sąd na wniosek gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych lub prokuratora. Potrzebne jest tylko zebranie dokumentacji, że alkoholik nadużywając alkoholu:
Oprócz tego osobę uzależnioną kieruje się na badania, aby biegły potwierdził chorobę alkoholową. Mając taki materiał dowodowy, alkoholik może trafić na maksymalnie 2-letnią terapię alkoholową w specjalistycznym ośrodku odwykowym. Wniosek do gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych czy prokuratora może złożyć każda osoba, która jest w stanie udowodnić, że alkoholik doprowadził do którejkolwiek z wyżej wymienionych sytuacji.
Pomoc rodzinie alkoholika możliwa jest na kilku frontach. Wystarczy tylko podzielić się swoim problem z osobą – specjalistą, który wie, jak radzić sobie z alkoholizmem.
Aby wyjść ze współuzależnienia, potrzebne jest wsparcie psychologów, terapeutów lub lekarzy. Pomoc rodzinie alkoholika sprowadza się m.in. do bliższego poznania problemu, z jakim się zmaga na co dzień, mechanizmów działania osób uzależnionych, a także zmianie nastawienia w stosunku do alkoholika. Terapia dla współuzależnionych jest szansą na to, aby poszukać innych rozwiązań, które mogą uratować ich rodzinę. Nauka zachowań, które mogą motywować osobę pijącą do zmiany stylu życia i myślenia, to jedna z podstawowych kwestii, jaką przekazuje się współuzależnionym podczas spotkań terapeutycznych.
Trudno nauczyć się nazywania choroby alkoholowej po imieniu. Podobnie jak konsekwentnego, stanowczego wymagania od alkoholika, żeby podjął leczenie – poszedł na odwyk i terapię alkoholową. Ale tylko w ten sposób można poradzić sobie ze współuzależnieniem i osobą uzależnioną. Skończyć z kontrolowaniem, sprawdzaniem alkoholika, organizowaniem mu innych zajęć, żeby tylko nie pił. Trzeba pozbyć się poczucia winy za nałóg – odpowiedzialność za niego leży tylko po stronie osoby pijącej. To jej wybór. Kolejnym nawykiem, z którym trzeba sobie poradzić, jest organizowanie własnego życia pod życie alkoholika, aby czuł się komfortowo. Czas pomyśleć o sobie, o swoich potrzebach, marzeniach, oczekiwaniach. Terapia dla osób współuzależnionych to doskonała okazja do tego, aby sobie o tym przypomnieć.
W związku z tym, że bliscy wkładają mnóstwo wysiłku w ratowanie osoby uzależnionej, ignorują własne potrzeby i emocje. Jak można pomóc rodzinie alkoholika? Potrzebuje ona holistycznego wsparcia, aby mogła zadbać o swoje życie, potrzeby i zdrowie psychiczne. Potrzebna jest jej wiedza, co robić, kiedy ktoś bliski nadużywa alkoholu oraz w jaki sposób sobie radzić z emocjami, które pojawiają się w związku z tym. Ta edukacja jest także potrzebna po to, aby przestać się czuć osamotnionym, a zarazem umieć we właściwy sposób pomóc osobie uzależnionej, jednocześnie nie zatracając siebie.
Terapia dla członków rodziny alkoholika jest procesem długotrwałym. Wsparciem w ośrodku leczenia uzależnień służą specjaliści, którzy ukończyli Studium Pomocy Psychologicznej. Na jego ostateczny kształt wpływ będzie miała skala problemów, z którymi chcą się uporać osoby współuzależnione oraz zakres pomocy, jakiej oczekują.
Narastający problem alkoholizmu sprawił, że może on przybrać różną formę. Dziś równie ważne, jak leczenie osoby uzależnionej, jest bowiem objęcie pomocą całej rodziny zmagającej się problemem alkoholowym. Wówczas jej członkowie mogą trafić pod opiekę terapeutów do Studium Pomocy Psychologicznej – odpowiednio wykształconych i doświadczonych terapeutów.
Kluczem do wyjścia ze współuzależnienia jest przede wszystkim postawienie na siebie zamiast obarczanie się odpowiedzialnością za czyny alkoholika.
Na czym może polegać pomoc rodzinie osoby z problemem alkoholowym? Obejmuje ona np. wsparcie emocjonalne, edukację dotyczącą alkoholizmu, jego wpływu na bliskich, identyfikację niezdrowych wzorców zachowań.
W tym przypadku możliwa jest terapia:
Pomóc może też konsultacja ze specjalistą, który wesprze członków rodziny alkoholika w organizacji interwencji kryzysowej. Jej efektem powinna być decyzja osoby uzależnionej o podjęciu leczenia.