Uzależnienie od narkotyków jest stanem psychicznym i fizycznym, spowodowany używaniem substancji psychoaktywnych. Wpływają one na zmianę zachowania – zyskując przewagę nad tym, co wcześniej było charakterystyczne dla danej osoby. Uzależnieniu towarzyszy silna potrzeba zażywania substancji w celu uzyskania psychicznych efektów jej działania. Ten wewnętrzny przymus może być także podyktowany uniknięciem objawów wynikających z braku narkotyków. Narkomania traktowana jest jako choroba i z tego powodu wymaga specjalistycznej interwencji – medycznej, psychologicznej i społecznej.
Osoba uzależniona zazwyczaj nie zdaje sobie sprawy z tego, że ma do czynienia z niebezpiecznym nałogiem. Narkotyki są dla niej odskocznią, sposobem na rozwiązywanie problemów, rozrywką. Wydaje jej się, że w każdej chwili może zrezygnować z brania środków odurzających.
Narkoman podobnie jak każdy inny przypadek walczący z nałogiem, będzie starał się zrobić wiele, aby udowodnić, że nie potrzebuje pomocy i że ma wszystko pod kontrolą. To oczywiście jest iluzoryczne przeświadczenie, ale niestety nieułatwiające zadanie temu, kto chce pomóc osobie zmagającej się z uzależnieniem od narkotyków. Dlatego warto być dobrze przygotowanym na temat procesu uzależnienia. Jeśli będziemy mieć wiedzę, jak nieświadomie pomaga się w nałogu, to wówczas można uniknąć problemu stwarzania sytuacji, w której uzależnienie będzie się rozwijało. Często bowiem mimo dobrych chęci rodzina tak naprawdę szkodzi osobie nałogowo zażywającej narkotyki. Dawanie jej alibi, tłumaczenie przed innymi z jej zachowania, przed szefem czy nauczycielami, pożyczanie pieniędzy, ukrywanie problemu, czy uleganie manipulacjom narkomana to jedne z najczęściej popełnianych błędów. W ten sposób popada się we współuzależnienie, które nierzadko również wymaga pomocy psychologicznej.
Zaproponowanie osobie uzależnionej leczenia z narkomanii to jedna z rzeczy, której można się podjąć. OAZA jest przykładem ośrodka uzależnień od narkotyków, gdzie trafiają osoby, które dobrowolnie podjęły decyzje o tym, aby zgłosić się na odwyk narkotykowy lub trafiają tu na podstawie decyzji sądu. W przypadku bowiem, kiedy osoba uzależniona nie chce podjąć leczenia, ale jest niepełnoletnia, to można ją skierować do naszej placówki na podstawie złożonego wniosku do sądu rodzinnego. W przypadku osób pełnoletnich przymusowe leczenie może nastąpić np. w sytuacji, gdyby uzależnienie od narkotyków doprowadziło do choroby psychicznej lub jej podejrzenia. Zasada dobrowolnego poddania się leczeniu z narkomani nie dotyczy również sprawców przestępstw, które pozostają w związku z używaniem środków odurzających lub psychotropowych.
Indywidualnie dopasowany tok leczenia narkomani
Każdy narkoman wymaga indywidualnie rozpisanego toku leczenia z narkomanii. W większości przypadków jednak zaczyna się ono zazwyczaj od detoxu narkotykowego, który przeprowadza się w ośrodku leczenia narkomanii. Ma on na celu ograniczenie objawów zespołu abstynencyjnego, pojawiającego się po odstawieniu środków odurzających. Celem jest odtrucie organizmu ze szkodliwych toksyn, które są efektem przyjmowania narkotyków. Chorego nawadnia się, podaje mu się witaminy oraz leki, które mają pomóc mu przetrwać ten trudny okres w życiu. Oczyszczony i w nieco lepszej kondycji fizycznej organizm jest w stanie podjąć kolejne wyzwanie. Decyzja o kontynuowaniu odwyku narkotykowego w formie terapii krótkoterminowej, średnioterminowej lub długoterminowej może pomóc w rozpoczęciu nowego życia. Ośrodek leczenia narkomanii jest miejscem, w którym narkoman może zmierzyć się z własnymi słabościami przy wsparciu personelu medycznego, pielęgniarskiego i terapeutycznego.