Xanax – silnie skuteczny i… uzależniający

Mówi się o nim, że jest „lekiem na całe zło”, ponieważ pozwala wyluzować się, zapomnieć o problemach, złagodzić codzienny stres…. Popularność Xanaxu (alprazolamu) sprawiła, że sięga po niego wiele osób, traktując go jako antidotum na wszystko. Tymczasem jest to lek, który stosuje się w stanach lękowych, przy atakach paniki, agorafobii czy w depresji. Xanax jest niezwykle skuteczny, ale ma również działanie silnie uzależniające. Dlatego leczenie nim powinno być prowadzone krótko i ściśle pod kontrolą lekarza. Niestety nie zawsze pacjenci tak się tego trzymają…

Porozmawiajmy – Zadzwoń do nas

Lek Xanax należy do grupy benzodiazepin, które weszły do powszechnego leczenia w 1960 roku. Ich stosowanie ma na celu naśladowanie naturalnie występujących w mózgu związków – endozepin.  Benzodiazepiny (BDZ) przechodzą przez barierę krew-mózg i łączą się ze swoistymi dla siebie receptorami BDZ, wchodzącymi w skład większego kompleksu GABA-ergicznego. Zasada jest bardzo prosta. Im więcej leku, tym więcej receptorów GABA zostaje pobudzonych. Dochodzi wówczas do napływu dużej ilości jonów chlorkowych do wnętrza komórki, co rozpoczyna proces hiperpolaryzacji. Skutkuje to zmniejszeniem pobudliwości komórek nerwowych. Między tymi strukturami zmniejsza się ilość przepływających impulsów elektrycznych. Efektem jest odczuwanie przez człowieka senności i spokoju.

Zadzwoń i zapytaj o terapię w prywatnym ośrodku Oaza

Należy jednak podkreślić, że poszczególne farmaceutyki z tej grupy różnią między sobą profilem. Jedne wykazują silniejsze działanie przeciwdrgawkowe (np. klonazepam), inne uspokajające (np. estazolam, nitrazepam), a jeszcze inne, w tym alprazolam przeciwlękowe.

Warto zaznaczyć jednak, że nie powinno się traktować stosowania leku Xanax jak zażywania 'pigułki szczęścia’. Jest to środek wydawany wyłącznie na receptę, po konsultacji z lekarzem. Przyjmowany samowolnie może powodować szereg poważnych działań niepożądanych, w tym uzależnienia. Niestety niewiele osób zdaje sobie z tego sprawę, a czarny rynek zdaje się na tym zyskiwać. A trzeba pamiętać o tym, że np. nadużywanie leków, łączenie ich z innymi środkami psychotropowymi lub alkoholem może być nawet przyczyną zgonu. Informacje dotyczące wszystkich możliwych skutków ubocznych znajdują się na opakowaniu leku.

Charakterystyka substancji aktywnej Xanaxu

Substancja aktywna Xanaxu, czyli alprazolam jest pochodną benzo-1,4-diazepiny. Działa głównie przeciwlękowo, a w mniejszym stopniu miorelaksacyjnie, nasennie i przeciwdrgawkowo. W Polsce zaleca się stosowanie leków z tą substancją czynną u ludzi cierpiących na lęki napadowe. Uważany jest bowiem za najsilniejszy i najszybciej działający związek chemiczny. U pacjentów z depresją, mających myśli samobójcze, może zwiększać ryzyko targnięcia się na własne życie.

Alprazolam w badaniach klinicznych wykazał skuteczność działania w zespole lęku uogólnionego do 4 miesięcy. Niestety, skuteczność tego leku jest kwestią bardzo indywidualną. Niektórzy pacjenci nie zgłaszali widocznych oznak poprawy nawet do 8 miesięcy od rozpoczęcia leczenia. Mając na uwadze możliwe działania niepożądane oraz ryzyko uzależnień, Xanax nie jest wybierany przez lekarzy jako lek pierwszego rzutu. W niektórych krajach, np. Australii, środek ten nie jest stosowany u pacjentów z zespołem lęku napadowego. Alprazolam może być wykorzystywany również wspomagająco w terapii katatonii, ostrej manii, psychozie, zespole napięcia przedmiesiączkowego, drażliwym jelicie oraz bezsenności.

Profil farmakologiczny Xanaxu

Substancja aktywna metabolizowana jest przez enzym o nazwie cytochrom P450 (CYP450) do związków o mniejszej i większej aktywności psychotropowej. Badania kliniczne wykazały, że alprazolam znacznie lepiej syntetyzowany jest przez mózg niż przez inne organy, np. wątrobę. Z tego też względu czas połowicznego rozpadu leku Xanax jest dłuższy w ośrodkowym układzie nerwowym niż na obwodzie. Po doustnym przyjęciu leku efekt jego działania zazwyczaj występuje po upływie około 30 minut. Jest to jednak kwestia typowo osobnicza i może być to uzależnione od ilości i dostępności receptorów GABAergicznych. Ponadto metabolizowanie związku zależy też od innych czynników np. uzależnienia od tytoniu. U nałogowych palaczy efekt działania alprazolamu może nastąpić szybciej. Jest to związane z tym, że nikotyna przechodzi przez ten sam szlak metaboliczny. Duże ryzyko występuje podczas popijania Xanaxu sokiem z grejpfruta. Okazuje się, że składniki w nim zawarte również angażują CYP450 i wyniku tak silnego pobudzenia, stężenie substancji aktywnej we krwi może być nawet 3-krotnie wyższe.

Interakcje z innymi lekami

Szczegółowe informacje dotyczące możliwego ryzyka przyjmowania Xanaxu zostały umieszczone w ulotce dla pacjenta. Substancje aktywne leku mogą wchodzić w interakcje z innymi związkami chemicznymi i przyczyniać się do zmniejszenia, zwiększenia lub braku jego działania. Dlatego też należy poinformować lekarza lub farmaceutę o wszystkich przewlekle przyjmowanych lekach. Nie zaleca się stosowania alprazolamu razem z innymi środkami podawanymi na objawy depresji oraz barbituranami. Tak samo, jak sok grejpfrutowy, inhibitory proteaz, azole i makrolidy mogą przyczyniać się do zwiększenia stężenia Xanaxu we krwi. Z kolei karbamazepina nasila klirens alprazolamu, przez co osłabia jego działanie.

Rozluźnia i uspokaja

Relaksująca moc Xanaxu sprawia, że bez medycznego powodu sięga po niego wiele osób. Daje uczucie rozluźnienia i uspokaja. Jednak stosowanie preparatu w taki sposób zwiększa tylko ryzyko uzależnienia. Może doprowadzić do sytuacji, że osoba go biorąca pewnego dnia nie będzie już umiała bez niego funkcjonować.

Czas działania tego środka wynosi ok. 5-7 godzin. Najczęściej już po pierwszej dawce pacjent odczuwa senność, mniejsze napięcie nerwowe i jest bardziej rozluźniony. Lek likwiduje uczucie lęku i rozluźnia mięśnie.

Działa jak narkotyk

Zbyt częste przyjmowanie Xanaxu powoduje, że zaczyna on działać jak narkotyk. Pacjent uzależnia się od niego psychicznie i fizycznie, a kiedy próbuje ograniczyć lub odstawić lek, to pojawia się u niego tzw. zespół odstawienny, odczuwany m.in. poprzez bóle mięśni, głowy, lęk, niepokój czy nawet drgawki albo omamy. U osób nadużywających alkohol i narkotyki ryzyko uzależnienia jest większe.

Alprazolam zawarty w leku ma dość krótki czas półtrwania, co czyni z niego związek o wysokim potencjalne uzależniającym. Przyjmowanie go doustnie przez wiele miesięcy może skutkować wykształceniem się mechanizmów tolerancji, co prowadzi do fizycznego i psychicznego uzależnienia. Jest to szczególnie niebezpieczne, gdy pacjent stosuje go dłużej niż 12 tygodni i w przeszłości miał problemy z nadużywaniem substancji psychoaktywnych. W postępowaniu terapeutycznym zaleca się zatem stopniowe obniżenie dawek leku lub zmianę na taki farmaceutyk, który ma dłuższy czas działania.

Bezpieczne dawkowanie

Plan leczenia Xanaxem – ilość, wielkość i częstotliwość dawek – powinien zawsze ustalać lekarz. To lek przyjmowany doustnie, a w jednej tabletce może znajdować od 0,2 mg do 2 mg substancji aktywnej. Leczenie nim powinno trwać możliwie jak najkrócej, a całkowity okres przyjmowania go nie przekraczać 8-12 tygodni.

Ten środek psychotropowy wydawany jest z polecenia lekarza, a kupowanie go z podejrzanych źródeł, w tym z internetu stanowi duże ryzyko. Nie wolno na własną rękę zmniejszać lub zwiększać zalecanej dziennej dawki Xanaxu. Standardowo zaleca się przyjmowanie:

• 0,25-0,5 mg 3 razy na dobę u osób z zespołem lęku uogólnionego lub stanach lękowych, które towarzyszą depresji,
• u osób z lękiem napadowym lub agorafobią 0,5-1 mg na dobę tuż przed snem. Nie wolno przekraczać maksymalnej dawki dobowej – 10 mg.

Tabletki Xanax należy połknąć w całości, w razie potrzeby popijając wodą. Nie zaleca się ich rozpuszczania, ssania oraz rozgryzania. Może to wpłynąć na efekt działania leku. Jego odstawienie powinno się skonsultować z lekarzem, ponieważ rodzi to możliwość pojawienia się objawów abstynencji. Do typowych objawów zespołu 'odstawiennego’ zaliczają się m.in.: uczucie silnego niepokoju, ból głowy, napięcie, przeczulica słuchowa, nadwrażliwość na światło, hałas i kontakt fizyczny, wrażenie mrowienia w kończynach oraz omamy.

Środki ostrożności

Doraźne przyjmowany Xanax nie stwarza zagrożenia uzależnienia.  Jego skuteczność jest najlepsza przy krótkotrwałym leczeniu. Jednak zwiększanie jego dawki dobowej może nie tylko wywołać skutki uboczne, ale także spowodować rozwój uzależnienia. Pierwsze z nich pojawiają się z reguły na początku kuracji i są to np. zawroty i ból głowy, senność, obniżenie koncentracji, zaburzenia pamięci i libido.

Xanax nie powinny brać osoby, które cierpią m.in. na:

• choroby nerek i wątroby,
• bezdech nocny oraz niewydolność oddychania,
• kobiety w ciąży oraz w okresie karmienia piersią. Xanax może powodować poważne wady płodu, dlatego lekarze zalecają dodatkowe stosowanie antykoncepcji hormonalnej podczas przyjmowania alprazolamu,
• nużliwość mięśni, w wyniku miastenia gravis (efektem jest osłabienie siły mięśniowej), 
• nadwrażliwość na benzodiazepiny lub którykolwiek ze składników leku,
• nietolerancję laktozy, w tym jej postać dziedziną,
• zespół złego wchłaniania glukozy-galaktozy,
•  jaskrę z zamykającym kątem przesączania.

Nie powinny po niego także sięgać osoby, które miały myśli samobójcze, cierpiały wcześniej na depresję czy były uzależnienie od narkotyków lub alkoholu. Przyjmując Xanax, trzeba liczyć się z tym, że może obniżać sprawność psychofizyczną. Środek upośledza zdolność do prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn. Nie należy stosować u dzieci i młodzieży poniżej 18 roku życia.

Ten psychotropowy lek nie jest wskazany dla osób, które mają zaburzenia emocjonalne wynikające z problemów życiowych. W takim przypadku bezpieczniej jest udać się na psychoterapię.

Najczęstsze skutki uboczne po stosowaniu Xanaxu

Substancja czynna będąca składnikiem Xanaxu, tak jak inne benzodiazepiny może powodować szereg krótkotrwałych i długotrwałych skutków ubocznych. Wśród nich zalicza się:

• zmęczenie i drażliwość, 
• problemy z koncentracją i pamięcią,
• przechodzenie przez stany paradoksalne, w tym zachowania agresywne, nerwowość oraz wzmożona pobudliwość,
• halucynacje, splątanie, dezorientacja, odrealnienie,
• manie – przymus ciągłego mówienie, gonitwa myśli,
• nieostre widzenie,
• zmniejszenie apetytu i problemy trawienne,
• spadek masy ciała,
• suchość w jamie ustnej lub nadmierne wydzielanie śliny.

Każda zmiana zachowania chorego, zauważona przez niego samego lub osobę bliską, powinna być natychmiast zgłoszona do lekarza prowadzącego.

Przedawkowanie Xanaxu

Przedawkowanie alprazolamu może być bardzo niebezpieczne dla zdrowia i życia. Badania in vivo przeprowadzone na myszach wykazały, że dawka śmiertelna wynosi 1020 mg na kilogram masy ciała. Wśród wszystkich ostrych zatruć benzodiazepinami, alprazolam jest przyczyną ponad 30% z nich. Symptomy to zaburzenia równowagi, mowy, widzenia, depresja oddechowa, a nawet śpiączka. W celu odtrucia organizmu podaje się związki będące antagonistami receptora benzodiazepinowego.

Problem uzależnienia od benzodiazepin – mechanizm psychologiczny

Rosnący pęd życia, zwiększone wymagania względem statusu społecznego i posiadania materialnego sprawia, że coraz więcej osób między 25-55 rokiem życia cierpi na poważne zaburzenia psychiczne. Jak się okazuje, jest to najczęstsza przyczyna powstawania uzależnień od środków psychotropowych. Xanax działa bowiem uspokajająco i pozwala się zrelaksować. Niestety, dobrowolne jego przyjmowanie to błędne koło, które może zakończyć się tragicznie. Osoba uzależniona zaczyna poświęcać coraz więcej czasu na zdobywaniu leków. Wykonuje to najczęściej na dwa sposoby. Pierwszym z nich jest chodzenie do różnych specjalistów (często są to wizyty prywatne) i proszenie (a czasem błaganie) o wydanie recept, nawet przy braku objawów będących wskazaniem do ich przyjmowania. Drugi sposób to nielegalne zdobywanie blistrów Xanaxu za pomocą internetu.

Zadzwoń i zapytaj o terapię w prywatnym ośrodku Oaza

Osoba uzależniona od substancji aktywnych stara się za wszelką cenę utwierdzić wszystkich ze swojego otoczenia o tym, że cierpi na poważne problemy z lękiem, depresją lub nerwicą i tylko środki farmakologiczne są w stanie jej w tym pomóc. Tymczasem źródłem kłopotów zdrowotnych jest samo uzależnienie. Chory nie tylko traci zdolność do zdroworozsądkowego myślenia, ale i nie ma, kontroli nad zapotrzebowaniem na lek. Taka konieczność pojawia się przede wszystkim, w chwilach nasilonego stresu, kumulacji negatywnych emocji czy smutku. Szczególnie niebezpieczne jest łączenie przez uzależnionych beznodiazepin z alkoholem. Powstaje wówczas tolerancja krzyżowa, co oznacza, że podwyższona tolerancja na alkohol idzie w parze z taką samą zależnością w stosunku do leku. Niestety, chęć bycia 'na haju’ jest znacznie silniejsza niż myśl o poważnych konsekwencjach zdrowotnych.

Przyczyn uzależnienia może być wiele. Wśród psychiatrów najczęściej wymienia się:

• model warunkowania – mówi ono o konkretnych okoliczności, w których przyjmuje się substancję psychoaktywną. Bodźcem do sięgnięcia po lek może być obraz, określona sytuacja życiowa, a nawet sygnał. Stałe powtarzanie takich czynników prowadzi do utrwalenia nawyku,
• model genetyczny – okazuje się, że najbliżsi krewni osób będących alkoholikami, narkomanami czy lekomanami znajdują się w grupie ryzyka,
• model osobowościowy – mówi o istnieniu osobowości, która jest bardziej podatna na rozwinięcie uzależnienia. Najczęściej są to osoby antyspołeczne, cechujące się destrukcyjnymi zachowaniami. Przyjmowanie leku jest dla nich zamiennikiem relacji międzyludzkich lub sposobem na łagodzenie wewnętrznych konfliktów,
• model wzmocnienia pozytywnego – dla wielu uzależnionych przyjmowanie leku, po których czują się spokojniej, jest nagrodą samą w sobie. Taki mechanizm sprzyja motywacji do ponownego spożycia.

Jak wyjść z uzależnienia?

Każde uzależnienie od środków psychotropowych wymaga interwencji. Pomocy należy szukać u specjalistów, w tym klinkach leczenia nałogów. Zbagatelizowanie problemu prowadzi do cierpienia psychicznego, nie tylko osoby chorej, ale i jego bliskich. Świadomość i chęć wyjścia z nałogu jest kluczem do rozpoczęcia terapii, która może zakończyć się sukcesem.

Program leczenia ustalany jest w sposób indywidualny, dobrany do potrzeb danego pacjenta. Terapia może odbywać się w ambulatoriach, ośrodkach terapii uzależnień oraz placówkach zamkniętych (w poważniejszych przypadkach). Leczenie takie wspomagane jest psychoterapią (grupy wsparcia lub sesje indywidualne). Każdy program wymaga pełnego zaangażowania osoby chorej oraz cierpliwości. Pozbycie się problemu niestety nie jest łatwe i zazwyczaj wymaga czasu. Pomocna jest obecność i edukacja rodziny uzależnionego.

Podczas sesji psychologicznych chory uczy się strategii radzenia sobie ze stresującymi momentami. Na czynniki pierwsze rozkłada się wszystkie sfery życia (w tym rodzina, praca, finanse i pasje) i to, jak uzależnienie wpłynęło na nie. Często zaleca się udział w grupach wsparcia, gdzie spotyka się osoby, które na co dzień starają się walczyć z własnymi słabościami. Ma to na celu motywowanie pacjenta i pokazanie, że nie jest sam. Informacje o najbliższych grupach wsparcia można znaleźć u najbliższego lekarza POZ.

Poza psychoterapią konieczna może być również detoksykacja. Jest to proces szczególnie trudny i musi przebiegać pod okiem specjalisty. Polega ono na zaprzestaniu spożywania substancji psychoaktywnej, tak aby było to bezpieczne dla zdrowia. Czasami psychiatra decyduje się na zmianę leku na innego lub powolnego zmniejszania dawki. Najczęściej chory musi 'zderzyć się’ z objawami odstawienia. Jest to jeden z najtrudniejszych momentów w całej terapii.

Życie po odwyku

Po zakończeniu terapii należy zadbać o to, aby uzależnienie nie powróciło. Nie jest to proste, jednak sama wiedza o tym, dokąd prowadzi nałóg i możliwość zwrócenia się o pomoc do specjalistów.

 

FAQ

Xanax+alkohol

Łączenie Xanaxu z alkoholem jest zjawiskiem niebezpiecznym i stanowczo odradzanym przez specjalistów. Benzodiazepina Xanax, mając silne działanie uspokajające, w połączeniu z alkoholem może prowadzić do nieprzewidywalnych reakcji organizmu, w tym do zatrucia lub nawet śmierci. Osoby decydujące się na takie połączenie narażają się na poważne problemy zdrowotne, włączając w to problemy z układem nerwowym oraz układem oddechowym. Ważne jest, aby zawsze konsultować się z lekarzem w sprawie bezpiecznego stosowania leków i unikać niebezpiecznych kombinacji substancji.

Objawy odstawienia xanaxu

Zespół odstawienia Xanaxu jest zjawiskiem, które może wystąpić po przerwaniu stosowania leku, szczególnie jeśli był on stosowany przez długi okres czasu. Objawy te mogą obejmować lęk, bezsenność, drżenie rąk i innych części ciała, a także zaburzenia koncentracji. W skrajnych przypadkach mogą wystąpić nawet halucynacje. Ważne jest, aby proces odstawienia odbywał się pod ścisłym nadzorem lekarza, który może zalecić stopniowe zmniejszanie dawki, aby zminimalizować ryzyko powikłań.

Xanax a libido

Stosowanie Xanaxu może wpływać na libido użytkowników. W niektórych przypadkach może dojść do obniżenia libido, co wiąże się z ogólnym działaniem uspokajającym leku. Niektóre osoby mogą również doświadczyć problemów z funkcjonowaniem seksualnym, w tym trudności z osiągnięciem orgazmu. Ważne jest, aby osoby dostrzegające takie zmiany skonsultowały się z lekarzem, który może dostosować dawkę lub zaproponować alternatywną terapię.

Xanax zespół odstawienny

Zespół odstawienny Xanaxu jest związany z objawami, które pojawiają się po zaprzestaniu stosowania leku. Objawy te mogą być różnorodne i obejmują zarówno symptomy fizyczne, jak i psychiczne. Mogą to być na przykład: bezsenność, lęk, napady paniki, drżenie mięśni, a w skrajnych przypadkach nawet drgawki. Zespół odstawienny może być nie tylko nieprzyjemny, ale także niebezpieczny dla zdrowia, dlatego zaleca się, aby proces odstawienia odbywał się pod opieką specjalisty, który może zalecić stopniowe zmniejszanie dawki leku.

 

---